Evcil hayvanı kısırlaştırmanın zararları

Genel

Yayım: 16.05.2022

Yorum: 2

Evcil hayvanları kısırlaştırmanın popüler ve kabul görmüş olduğu bu dönemde (21. Yüzyılda), hayvan kısırlaştırmanın zararları hakkında internet üzerinde çok konuşulmuş veya detaylandırılmış Türkçe bir makale bulunmuyor. Acaba neden?

Evcil hayvanlarınızı kısırlaştırma ile ilgili olumlu sonuçlar aradığınızda (yararları, faydaları, ömrü uzatır mı vb.) bir çok detaysız makaleye denk gelebilirsiniz. Ancak Petcil olarak, aslında evcil hayvan dünyasında yer alan ilgili tüm kitlelerin yapması gereken fakat yapmadığı veya nedense yapamadığı, hayvanı kısırlaştırma kararı verecek olan sahipleri "olumsuzlukları hakkında" bilinçlendirme görevini üstleniyoruz. 

Konunun teknik detaylarına inerek araştırmadan önce, evcil hayvanın ilk kızgınlık döneminin geçtikten sonra kısırlaştırılmasını söyleyen makalelerden, ilk kızgınlık dönemini beklemenin doğru olmayacağını söyleyenine kadar kararsızlıklarla dolu bir konu içerisinde bulunduğumuzu bizlerde bilemiyorduk doğrusu. Hatta kısırlaştırma işleminin faydası, zararları veya zamanlamanın tüm kedi veya köpek ırklarını kapsamadığı, her ırk ve yaş ve boyut grupları için farklı sonuçlar doğurabildiğini görüyoruz. Örneğin, kısırlaştırma Golden Retriever ile Rottweiler köpeğinde aynı sonuçları doğurmayabiliyor. Bu konu ile ilgili yararlanılan kaynaklar ve kapsamlı bilimsel nitelikteki araştırmalar makale sonunda yer almaktadır. 

Bize ilginç ve gizemli gelen yönü, kısırlaştıracağınız ırka ait olası tüm riskleri hangi aşamada size kim anlatıyor? Hiç kimse... Acaba kısırlaştırma operasyonları ile ticari fayda sağlandığı için olumsuz yönlerinin bilinmemesi mi isteniyor? 

Evcil hayvanı kısırlaştırmanın zararları nelerdir?

1. 40.000'den fazla köpek üzerinde (veteriner eğitim hastanelerinde) yapılan araştırmalar kısırlaştırma sonrasında köpeklerde kanser riskinin arttığını gösterir. Hemen hemen her sitede karşılaşabileceğiniz "dişilerde meme kanseri, erkeklerde prostat kanserini önler" gibi olumlu gösterilmeye çalışan bilgiler yanıltıcıdır. Çünkü kısırlaştırmanın canlı üzerinde birçok etkisi olduğu gibi, kanser türleride bu kadarıyla sınırlı değildir. Yani önlediği o iki adet kanser türü haricinde diğer kanser türlerine karşıda daha zayıf düşüyorsunuz. (kaynak)
   
   
2. Kısırlaştırmak, büyüme ve kemik yapısını etkiler. Bu sebep ile büyüme evresini tamamlamamış bir hayvanı kısırlaştırmak daha uzun boylu olmasına sebep olabilir. Ancak uzun boylu olması asıl sonuç değil, nihai sonuç kemik yapısını etkilemektir.
   
   
3. Ölümcül Osteosarkom ve Hemanjiyosarkom kanser riskleri artış gösterir. Bir çok site hayvanlar arasında temas yolu ile bulaşan enfeksiyonlardan koruyacağını yazmış. Ne güzel, ancak bu enfeksiyonların söz konusu iki kanser türü kadar kısa sürede öldürücü etkisi olacağını hiç sanmıyoruz. Hayvanın bir enfeksiyon kaynaklı ölümünü engelleyerek, kanserden ölüm riskini artırmak faydaları arasında yer alamaz.
   
   
4. Kalça Displazisi ile çapraz bağlarının kopması riski artacaktır. 
   
   
5. Hipertiroidizm kısırlaştırılmış köpeklerde sık görülür.
   
   
6. Kısırlaştırma, obeziteye yatkınlık ve obezite kaynaklı diğer sorunları ortaya çıkarmaktadır. Yalnızca bu madde tek başına onlarca diğer sorunları doğurabilir. Bu sebeple obeziteye yalnız bir sorun (tek) olarak bakılmamalıdır. İç organlarda yağlanmaya sebep olarak kalp, karaciğer gibi organların fonksiyonlarını bozararak yaşam süresi ve kalitesine etki etmektedir. Fazla kilo eklem ağrılarına sebep olur, hayvanda stres ve mutsuz duygu durumunu artırır. Ayrıca obezite ciddi sindirim sistemi ve davranış bozukluklarına da yol açar. Yaşın ilerlemesi ile obezite olasılığı artar ve ve ve diğerleri...
   
   
7. Özellikle erkekler de idrar yolu hastalıkları yaşama ihtimalini artırır.
   
   
8. Kısırlaştırılmış canlılar özel mamalar ile beslenmelidir. Ayrıca kısırlaştırılan binlerce sokak hayvanı için bu kuralı uygulamak mümkün olmadığı için sokak hayvanlarının bariz zarar görmesine rağmen (kısırlaştırılmış hayvanların sokaklarda sosis gibi dolaşmasından gayet belli), hayvanları koruma dernekleri veya diğer toplulukların bu duruma hangi sebep ile sessiz kaldıkları ve hayvan kısırlaştırmanın zararları konusunda hiç bir farkındalık yaratmıyor olmaları ayrıca merak konumuzdur.
   
   
9. Kısırlaştırmanın hayvan üzerindeki hormonel etkisi tüy yapısını farklılaştıracak kadar değişikliklere sebep olabilir. (kaynak)

Evcil hayvanı kısırlaştırmanın olumsuz sonuçları yukarıda yer alan başlıca maddeler ile sınırlı olmamaktadır. Her bir madde farklı sonuçlara zemin hazırlayarak toplamda onlarca risk daha doğurabilmektedir. Kısırlaştırma sonucunda hayvan sağlığı için yeni fırsatlar doğarken, bunun yanında yeni riskler için de kapılar açılıyor.

Peki bir insanın evcil hayvanı kısırlaştırmanın olumlu etkilerini araştırmasının asıl amacı ne olabilir? Bunun evcil havan sağlığı ve refahı için olduğunu düşünebilirsiniz. Maalesef sonuç hiç öyle değil... Sizlere kısırlaştırmanın faydalarını listeleyen sayfaları incelediğiniz de çoğu maddenin doğrudan hayvana değil, insana sağlayacağı konforlar olduğunu görebilirsiniz. Çiftleşme isteklerinin azalması neticesinde başta koku ve ses problemlerinin giderilmesi gelir. Hayvanın düşük bir enerjiye kavuşması ile sakin bir yaşam sürmesi insanın yine hoşuna gider. Bu gibi nedenler ile hayvanı insan isteklerine göre şekillendirmeye biz olumlu ve hayvan sevgisi anlayışıyla bakamıyoruz.

Bakınız, insanların arzuları neticesinde oluşturulan Scottish Fold cinsi kedilerin kemik ve eklem ağrıları sebebi ile sakin bir mizaç sahibi olduğu bilinir. İşin özünde sözde hayvan sever olarak adlandırılan gruplar bu sebeple Scottish Fold üretimine ve insan talebine göre hayvan varyasyonu geliştirilmesine karşıdır. Peki yukarıda saymış olduğumuz olumsuz ihtimaller, kısırlaştırılmış bir hayvanın aldığı riskler için aynı dürtülerin tetiklenmesini gerektirmez mi?

Çoğu sitede yazan insanlar için yazıyor, araştıran insan için (kendisi) araştırıyor ama her ikisinin de niyetinin (yada çoğunun) hayvanın sağlığını korumak olmadığını aşağıdaki tablodan anlayabiliyoruz. Türkiye'de her gün binlerce evcil hayvan sahibi tarafından kısırlaştırma işleminin gerçekleştirildiğini biliyor ve bu kadarı ile kalmayıp belediyeler aracılığı ile binlerce sokak hayvanının da operasyonlara maruz kaldığını hatırlatmak istiyoruz. Buna rağmen, internet üzerinden hayvan kısırlaştırma ile ilgili kelime türevlerine ait araştırmaların neredeyse hiç yok denecek kadar az olduğunu biliyor musunuz?

Google Trends ürünü üzerinden kısırlaştırma ile ilgili sözcükleri yazarak bunu ne kadar insanın araştırdığını ve ilgi gösterdiğini bilmek istedik ve sonuçlar Google'nin bize yeterli miktarda veri sunamayacağı kadar az sayıdaydı. Kısırlaştırma için çoğu kişideki amaç istediği şekilde hayvanı şekillendirmek olduğundan, insanlar araştırmaya gerek görmeden herkes yapıyorsa doğrudur mantığı ile geleneği devam ettirmektedir. Yani insanlar bu konuda (kısırlaştırmanın olumlu veya olumsuz yönleri) oldukça bilinçsiz. Bu konu herkese okullarda eğitim olarak verilmediğine göre binlerce kısırlaştırılmış hayvan sahibinin arama motorlarında kayda değer bir talep oluşturması gerekmez mi? Bu konuda bilinçlenmek isteyen oldukça az, çünkü hayvanı kendi arzusundan daha çok önemseyen gerçek hayvan sever sayısı az.

İnsanlar araştırmıyor ise bu neden olabilir?

Amerika'da yüzyıllardır süregelen hayvanlar ile mücadelenin (hayvan nüfusunu ötenazi ile azaltma bile normal görülebilir) bir parçası gibi bu örneği ülkemizde yaşıyor olabiliriz veya ticari çıkarlar uğruna güvendiğiniz kaynaklar gerçek bilgilerin üzerini örtüyorda olabilir. Yada insanlar olarak hayvanlara hakettikleri değeri hiç bir zaman veremedik ve araştırmaya değer görmedik (Bakınız: Değersizlik ve hayvan ölüm sebepleri arasındaki yeri). Çünkü hayvanı kısırlaştırmanın yararları kadar yukarıda yazılı zararlarıda bir gerçektir, ancak her yerde faydalarından söz edilirken bu risklerden pek söz edilmedi. Hayvan sahipleri riskler ile ilgili bilgilendirilmeli ve bu riskleri bilerek kısırlaştırmayı kabul etmelidir. Maalesef bu doğabilecek sorunların size net olarak aktarılmaması "ameliyata girecek bebek ailesinin, ameliyatın getireceği risklerinden haberdar edilmemesi" kadar kötü birşey olduğunu bilmenizi isteriz.

Kısırlaştırma kararınızda şüphe duyuyor ve evcil hayvanınız ile kuracağınız bağ sebebi ile hiç bir sorumluluğun altına girmeyi göze alamıyorsanız, hayvanı olduğu gibi kabul etmeli veya bir hayvan sahibi olmaktan vazgeçmelisiniz. 

Bu makaledeki amaç ve geliştirmelerin sebebi kısırlaştırma kararı öncesinde, yalnızca faydaları değil tüm olasılıklar hakkında bilgilenmenizi sağlamaktır. Bu durumda en doğru olana karar verebilmek için yeterince araştırın ve kararınızdan emin olun. Çünkü doğru veya yanlış, alacağınız her kararın sonuçlarını evcil hayvanınız yaşayacaktır.

Bu makale insan arzularını tatmin edici nitelikte olmayıp, hayvan sevgisi ile aşağıda yer alan kaynaklar üzerine hayvana saygı arzusuyla hazırlandı.

Kaynaklar:

• https://news.vin.com/default.aspx?pid=210&Id=5814197&useobjecttypeid=10&fromVINNEWSASPX=1
• https://www.vin.com/apputil/image/handler.ashx?docid=5800951
• https://www.theatlantic.com/science/archive/2019/07/dog-neutering-health-risks-for-certain-breeds/594355/
• https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0209131#pone-0209131-t003
• https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0061082#s1
• https://www.avma.org/resources/pet-owners/petcare/spaying-and-neutering
• https://www.avma.org/javma-news/2013-11-01/study-shines-spotlight-neutering
• https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/tarkan-ozvardar/kopeklerde-obezite-41326739

Yorum Gönder